vorige
volgende
inhoudstafel


Hoofdstuk 5: De ontwikkelomgeving

5.1 Inleiding

De ontwikkelomgeving omvat twee essentiële elementen: de ontwikkelomgeving waarin de applicaties geprogrammeerd worden, en het platform waarop ze zullen draaien. Hiervoor werden, in het kader van dit werk, volgende keuzes gemaakt:

Beide elementen worden in dit hoofdstuk besproken.

5.2 De Nokia WAP Toolkit 2.0

Deze ontwikkelomgeving wordt gratis ter beschikking gesteld door Nokia voor het ontwikkelen van applicaties voor mobiele terminals. De Toolkit kan bekomen worden op de site van Nokia (http://www.nokia.com). De volledige specificatie wordt meegeleverd, zodat de lezer die na het lezen van dit hoofdstuk nog vragen zou hebben, zelf verder op weg kan.

5.2.1 Algemeen

De Nokia WAP Toolkit biedt ontwikkelaars een Windows-omgeving voor het creëren, testen en demonstreren van applicaties. Het bevat mogelijkheden om WML en WMLScripts te creëren, WBMP figuren te converteren en toe te voegen, applicaties foutvrij te maken en simulaties uit te voeren.

Een applicatieontwikkelaar kan volledige toepassingen maken zonder de noodzaak van een GSM of toegang tot een netwerk. Testen en demonstreren is eenvoudig omdat de gebruiker kan navigeren naar elke URL die beschikbaar is op elke gateway, webserver of het Internet. Daarboven kunnen applicaties bewaard worden en direct van de computer opgevraagd worden.

5.2.2 Karakteristieken

Deze paragraaf geeft een overzicht van de mogelijkheden en karakteristieken van de Nokia WAP Toolkit 2.0. Voor verdere informatie kan ook het productsheet geraadpleegd worden. De bibliografie vermeldt de referentie.

De karakteristieken:

5.2.3 Componenten

5.2.4 Systeemvereisten

Volgende elementen moeten beschikbaar zijn om de ontwikkelomgeving te kunnen gebruiken:

5.2.5 Voorstelling

Om de lezer toe te laten zich een beeld te vormen van de ontwikkelomgeving werden onderstaande screenshot opgenomen. Vooreerst illustreert figuur 15 het editorvenster van de toolkit, waarin de WML of WMLScripts geschreven worden. De tabs die helemaal onderaan staan, laten navigatie toe naar de andere weergaven: het overzicht van de gebruikte variabelen met hun inhoud (variables), de bookmarks die zijn gedefinieerd (bookmarks), een overzicht van alles wat in een sessie is gebeurd (history) en het overzicht van alle boodschappen die gegenereerd werden door de software, zoals foutmeldingen (messages).

Nokia WAP Toolikt: editor-scherm met syntaxkleuring
Figuur 15: de Nokia WAP Toolkit 2.0

Deze pagina toont de eerste van de twee simulatie-toestellen die opgenomen zijn in de Nokia WAP Toolkit 2.0. Vooreerst is er de exacte weergave van de Nokia 7110. Deze wordt, omdat dit toestel tevens in de scope van dit werk dienst doet als platform, uitvoerig behandeld in paragraaf 5.3. Daarnaast illustreert figuur 17 de tweede beschikbare simulator.

Nokia 7110 (WAP 1.1) - Menu, Names
Figuur 16: de Nokia 7110 simulator (WAP 1.1 functionaliteit)
Blueprint (WAP 1.2) - NOKIA - Connecting People
Figuur 17: de Blueprint simulator (WAP 1.2 functionaliteit)

Deze simulatoren zijn in feite Java-applets, wat meteen ook al verklaart waarom als systeemvereiste de installatie van de Java Runtime Environment (JRE) werd vooropgesteld.

Er zijn trouwens ook twee simulatoren opgenomen omdat de Nokia 7110 enkel en alleen de WAP 1.1 specificaties kan uitvoeren. De nieuwe versie 1.2 wordt door het bovenstaand conceptueel toestel ondersteund.

5.3 Het ontwikkelplatform: de Nokia 7110

Veel belangrijker nog dan de keuze van ontwikkelomgeving is de keuze van het ontwikkelplatform. Omdat de eerste producent van toestellen die WAP ondersteunen, de firma Nokia was, is ook hier gekozen voor een product van Nokia, met name de Nokia 7110. Om ten volle te kunnen ontwikkelen is het nodig dat een aantal basiskenmerken van dit toestel gekend zijn. Daarom dat we in deze laatste paragraaf de Nokia 7110 even van naderbij gaan bekijken.

Deze paragraaf geeft een overzicht van de gebruikersinterface van de Nokia 7110. Het is een mobiele telefoon met geavanceerde diensten zoals Advanced Messaging en Phone book.

Nokia 7110 : display, functieknoppen, cijfertoetsen
Figuur 18: de gebruikersinterface van de Nokia 7110

5.3.1 Gedetailleerde beschrijving van het keypad

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de functionaliteit van elk van de toetsen van het keypad. De numerieke toetsen zijn niet opgenomen omdat ze in feite geen functie hebben wanneer cards of mogelijkheden in een optielijst worden bekeken. Ze worden wel gebruikt in de editor. Meer hierover vindt de lezer verder in dit hoofdstuk.

ToetsFunctie-omschrijving
Linkse soft-key
Deze toets wordt gebruikt voor ‘positieve acties’ en activeert altijd het optie-menu wanneer gebrowsed wordt. Wanneer waarden gekozen of ingevoerd worden, zorgt deze toets voor een bevestiging ervan.
Rechtse soft-key
De rechtse soft-key wordt gebruikt voor ‘negatieve acties’, en activeert de back-functionaliteit wanneer er gebrowsed wordt. Hiermee wordt ook in de history van het toestel gewerkt.
Roller
Wanneer men over deze toets rolt, kan men scrollen in de mogelijke opties of de tekst in het huidige scherm.
Duwen op de Roller
Wanneer de Roller ingeduwd wordt, geldt deze actie steeds als het maken van een selectie.
Deze toets wordt gebruikt om gesprekken te beëindigen, en wanneer deze toets wordt ingedrukt als er gebrowsed wordt, sluit alles af. Deze toets is de algemene stoptoets.

5.3.2 Gedetailleerde beschrijving van het scherm

Deze sectie is uiterst belangrijk omdat de mogelijkheden van het scherm een zeer stringente beperking vormen voor de ontwikkelaar. De verschillende elementen, zoals schermgrootte, lettertype- en hoogte worden besproken.

Het Nokia 7110-scherm bevat 65 rijen van 96 pixels. De fysische dimensies van het zogenaamde actieve gebied is 34,3 mm op 29,0 mm (breedte x hoogte). Dit betekent dat we vier lijnen tekst kunnen hebben, met een titelbalk (header) en de ruimte voorzien voor de twee softkeys. Het tekstdeel kan ook gebruikt worden om afbeeldingen te tonen. Dan gelden natuurlijk ook dezelfde beperkingen: het gebied voor het tonen van afbeeldingen is dus ook maximum 44 pixels hoog en 96 pixels breed.

My Homepage (4 regels tekst) - Image (lijntekening met gezichtje)
Figuur 19: een scherm met 4 tekstlijnen en een scherm met een figuur

5.3.2.1 Het lettertype

Alle lettertypes gebruikt in de Nokia 7110 zijn van proportionele aard. De voordelen van proportionele lettertypes zijn dat ze een dynamisch en geminimaliseerde breedte voor elk karakter geven, de leesbaarheid van de tekst verhogen en algemeen meer karakters toelaten per getoonde lijn.

In de Nokia 7110 browser worden twee lettertypes gebruikt:

Nadeel van deze proportionele fonts is dat het moeilijk te zeggen is hoeveel karakters op elke lijn kunnen verschijnen. Dat hangt immers af van de keuze van de karakters, zoals de figuur op de volgende bladzijde illustreert. Deze beperking moet goed in gedachten worden gehouden als men teksten gaat selecteren die in verschillende diensten gebruikt zullen worden.

Text Test - WWWWWWWWWWW - iiiiiiiiiiiiiiiiiii - Options   Back
Figuur 20: de proportionele lettertypes in de Nokia 7110

5.3.2.2 Word Wrapping

Deze functionaliteit is ook zeer belangrijk wanneer diensten ontwikkeld worden. Als de eerste twee woorden niet beiden op een lijn kunnen, wordt het tweede woord automatisch naar de volgende regel verplaatst. Afbreken van woorden wordt niet ondersteund, zodat best goed wordt nagedacht over de plaats van woorden en misschien ook of er eventuele synoniemen bestaan die korter zijn. Zoniet kunnen situaties optreden die in figuur 21 worden geïllustreerd, waarbij kostbare tekstruimte verloren gaat. En gezien de reeds beperkte schermomvang is dat iets wat zeker moet vermeden worden.

Text Test ; The ; Word-Wrapping
Figuur 21: Word Wrapping

Via het gebruik van de Toolkit kan dit probleem deels opgelost worden omdat men op voorhand reeds kan simuleren hoe de tekst zal verschijnen op het scherm. Maar de ontwikkelaar dient steeds rekening te houden met het feit dat wanneer de applicatie op een andere terminal wordt gedraaid, het gedrag ook helemaal anders kan zijn. Daarom is het belangrijk om zo "open" mogelijk te ontwikkelen, waardoor de beschikbaarheid van de applicatie ook verhoogt.

5.3.2.3 De titeltekst in de Nokia 7110

De titeltekst zal een weergave zijn van de waarde die men toekent aan het title attribuut van een WML card. Deze titel (of header text) helpt de gebruiker om te weten waar hij zich precies bevindt in de applicatie, en vergemakkelijkt de navigatie in de browser.

5.3.3 Het basisscherm van de browser

Een typisch browserscherm kan de lezer vinden in onderstaande figuur. Merk hierbij op dat in deze situatie een druk op de rechtse soft-key ervoor zal zorgen dat er naar de vorige geselecteerde card wordt genavigeerd.

Door te drukken op die soft-key zal een prev event gegenereerd worden, dat is gekoppeld aan een prev taak die terug zal gaan in de geschiedenis.

My Homepage - My Favorites - Other links - Currency: - [DEM]
Figuur 22: een typisch browserscherm

Met behulp van de Navi-Roller kan de gebruiker tussen de verschillende mogelijkheden kiezen. Ook wanneer enkel en alleen gewone tekst op het scherm staat, kan men via de Navi-Roller eenvoudig scrollen. Wanneer de keuze is gemaakt, dan drukt de gebruiker op de Navi-Roller en de gemaakte keuze wordt uitgevoerd.

Wanneer bijvoorbeeld, uitgaande van vorige afbeelding éénmaal gerold wordt, dan zal de schermuitvoer als volgt zijn:

My Homepage - My Favorites - Other links - Currency: - [DEM]
Figuur 23: de functie van de Navi-Roller

5.3.4 De editors van de Nokia 7110

Dit toestel heeft drie editors, met name een editor voor getallen, één voor tekst en een paswoord-editor. Ter illustratie werden hiervoor figuren 24 en 25 opgenomen.

123 - Number: - 5
Figuur 24: de editor voor getallen

Het gebruik van deze editor is eenvoudig: men kan gewoon via de functietoetsen van de telefoon, het zogenaamde numerieke keypad, de gewenste getallen ingeven.

abc - Label:
Figuur 25: de teksteditor

De teksteditor kan op twee verschillende manieren gebruikt worden. Men kan tekst ingeven ia het keypad van de mobiele terminal, maar dan kan het voorvallen dat heel wat toetswerk moet verricht worden om alles mooi in te voeren. Ook kunnen minder voorkomende tekens zoals ‘@’ of ‘#’ maar moeizaam ingevoerd worden.

Daarom is het werken met de Navi-Roller heel wat eenvoudiger. Men kan de lijst met alle beschikbare tekens doorlopen en duwen op de Navi-Roller als men het gewenste teken heeft gevonden, om de invoer te bevestigen. Dat verklaart meteen waarom in figuur 25 rechts van het scherm een tekenreeks afgebeeld staat.

Rolt men naar beneden, dan worden de volgende letters van het alfabet getoond. Zo kan men in geen tijd toch een betrekkelijk ingewikkelde URL invoeren, iets wat met de eerste invoermethode uren tijd kan kosten!

5.3.5 Samenvattend

De grootste innovatie van de Nokia 7110 was de toevoeging van de Navi-Roller. Belangrijk is dat deze toevoeging twee grote functies heeft, die in onderstaande tabel zijn opgenomen.

HandelingFunctionaliteit
Druk op de Roller
Het selecteren van een item uit een menustructuur, keuzelijst of uit een reeks van opties.
Rollen
Het doorlopen van menustructuren, keuzelijsten of opties. Deze handeling laat ook toe dat een gebruiker doorheen een stuk tekst loopt, als het zich op meerdere schermen bevindt.

Nu we een zicht hebben op de ontwerptechnische beperkingen van ons platform kunnen we met een gerust hart aan het ontwikkelen slaan. We kennen de limieten en gaan daar in het ontwerp van de applicatie rekening mee houden, alsook met de regels en normen rond gebruiksvriendelijkheid die in hoofdstuk vier uitvoerig zijn besproken.


vorige
volgende
inhoudstafel